De verschillende manieren om machines te reinigen na het verwerken van droge stoffen

Wanneer droge materialen, zoals poeder op een hygiënische manier verwerkt worden, beïnvloedt dat de aroma’s, kleuren, smaken en chemische, fysische en biologische activiteiten. Om deze gewenste eigenschappen niet verloren te laten gaan, is een goede reiniging dus cruciaal. De reiniging kan droog of nat plaatsvinden. Daarnaast kan de reinigingsprocedure handmatig, semi-automatisch of volledig automatisch plaatsvinden. Wanneer er met water gereinigd wordt, moeten de contactoppervlakken in een lichte helling staan, zodat de reinigingsmiddelen eenvoudig kunnen wegspoelen. Om er daarnaast ook voor te zorgen dat materiaal niet gaat ophopen, moeten scherpe hoeken (radius ≤ 6mm) en holtes in de machine zoveel mogelijk vermeden worden. 

Droog reinigen kan toegepast worden op plaatsen waar:

• één of meerdere stoflagen van het droge materiaal achterblijven en deze geen risico vormen voor het materiaal dat daarna in dezelfde machine wordt verwerkt,
• een eventuele kruisbesmetting van achterblijvend en nieuw materiaal geen probleem vormt,
• het achterblijvend materiaal niet kan zorgen voor microbiële groei door vocht en temperatuur,
• het droge materiaal niet hygroscopisch of kleverig is.

Bij handmatig droog reinigen worden de grootste afzettingen en stoflagen verwijderd met een stofzuiger. Overige resten worden handmatig opgeveegd of afgekrabd met borstels of krabbers. Daarbij mag niet te veel stofvorming ontstaan. Om die reden is reinigen met perslucht ook geen goede optie, want daarbij ontstaan stofwolken die het stof en het vuil verspreiden.

Bij semi-automatisch droog reinigen worden ingebouwde luchtblazers en terugtrekbare spuitstukken ingezet. Luchtblazers blazen het achtergebleven materiaal naar een opvangruimte, zodat het alsnog verwerkt kan worden. Voorwaarde daarbij is dat de oppervlakken niet vervuild mogen zijn en de lucht van proceskwaliteit en gefilterd is. Daarnaast kunnen er ook stofzuigers worden ingezet en dienen harde deeltjes zoals rijst of kunststof bolletjes als schuurmiddel van het leidingsysteem. 

Nat reinigen kan toegepast worden op plaatsen waar:

• het droge achterblijvende materiaal een risico vormt voor het droge materiaal dat daarna verwerkt wordt,
• er geen kruisbesmetting tussen achterblijvend en nieuw materiaal mag optreden,
• het achterblijvend materiaal kan zorgen voor microbiële groei door vocht en temperatuur,
• het droge materiaal hygroscopisch is of een laag verwekingspunt heeft, waardoor afzettingen kunnen ontstaan en achterblijven in de machine.

De handmatig nat reinigen procedure begint met het weghalen van de afzettingen door een droge reinigingsprocedure. Vervolgens worden de contactoppervlakken ingeweekt met water en schoongemaakt met borstels, krabbers of waterslangen. Na het handmatig reinigen moet de machine direct en grondig gedroogd worden met warme lucht, voordat er een nieuw product verwerkt kan worden. 

De semi-automatische natte reinigingsmethode wordt Washing-In-Place (WIP) genoemd. Hierbij worden sproeiers neergelaten in het leidingsysteem of in de silo’s die de vuile oppervlakken reinigen met water en reinigingsmiddelen. Vervolgens wordt de machine nog nagespoeld met water en moet hij meteen grondig gedroogd worden met warme lucht. De reinigingsvloeistoffen worden opgevangen en gerecirculeerd via het reinigingssysteem. Voor reinigingswater, -middelen of speciale vloeistoffen worden aparte opslagreservoirs gebruikt. 

De automatisch natte reinigingsmethode wordt Cleaning-In-Place (CIP) genoemd. Dit is een volledig geautomatiseerde reinigingsprocedure waarbij het niet nodig is om onderdelen te demonteren voor het plaatsen van sproeiers. Deze reinigingssystemen bevatten namelijk vast gemonteerde sproeikoppen die in verbinding staan met de recirculatie pompen en opslagtanks van reinigingsvloeistof. Na afloop wordt de apparatuur direct automatisch gedroogd met warme lucht.

Bij het reinigen van de machines staat hygiëne voorop, maar de veiligheid mag ook niet vergeten worden. Bij sommige reinigingsmethodes, zoals bij handmatig nat en droog reinigen, moeten de machines soms uit elkaar gehaald worden. Dat moet op een veilige manier gebeuren. Daar dienen dan ook geen speciale gereedschappen of takels voor nodig te zijn. Daarnaast mag het reinigingsapparatuur niet gebruikt worden op andere materialen of voor andere doeleinden. De reinigingsapparatuur moet regelmatig schoongemaakt en onderhouden worden. De apparatuur moet opgeslagen worden in een schone omgeving. Kapot gereedschap mag niet worden gebruikt, want daarvan kunnen kapotte delen achterblijven in de machine en besmetting veroorzaken.