Poeders in verschillende industrieën

In veel industrieën worden poeders toegepast. Denk hierbij aan farmacie waar een belangrijk deel van de medicijnen bestaat of gemaakt is uit poeders. Ook in de chemie worden talloze poeders geproduceerd en toegepast. Daarnaast worden in diervoeders zowel voor huisdieren als veeteelt veel poeders toegepast. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan additieven zoals vitaminen en mineralen die toegevoegd worden maar ook aan producten zoals granen en soja die de basis vormen voor veevoer. 

Producten waar veel mensen over de hele wereld dagelijks mee in aanraking komen zijn producten die in de supermarkt liggen. Een groot deel van de producten ligt daar in poedervorm. Denk aan koffie, thee, soepen, sauzen, melkpoeder en kruidenmixen. Daarnaast zijn er veel producten waar poeders gebruikt worden als basis, zoals meel voor brood maar ook cacao en suiker voor chocoladerepen. Veel poeders worden daarnaast als hulpstof toegepast in andere producten, zoals mais- of aardappelzetmeel in soepen en sauzen. Maar ook geur-, kleur- en smaakstoffen, conserveermiddelen en toegevoegde vitaminen zijn voorbeelden van poeders die toegepast worden in talloze producten.

Er gaat geen dag voorbij zonder dat men direct of indirect met poeders te maken heeft. Er zijn drie redenen waarom producten worden omgezet naar poeders:

• Poeder heeft een groot gebruiksgemak,
• Het is eenvoudig te verwerken,
• De kwaliteit van het product wordt in poedervorm behouden.

Over de hele wereld groeit de poeder industrie dankzij de innovatie van nieuwe poeder mixen en de groei van wereldbevolking en welvaart. Maar wat is poeder eigenlijk? Poeder is wetenschappelijk gezien een vaste stof die bestaat uit verschillende deeltjes met afmetingen variërend van nanometer tot millimeter. Één gram poeder met een gemiddelde deeltjesgrootte bestaat uit wel 100.000.000 deeltjes. 

In de praktijk van poederverwerking geldt de beperking van 1 mm niet. Ook korrels en granulaten worden in grote hoeveelheden verwerkt.

De verschillende eigenschappen van poeders

Verschillende soorten poeders leveren allemaal verschillende eigenschappen op. De eerste verdeling die we binnen de poedereigenschappen kunnen maken, zijn de bulk poedereigenschappen ten opzichte van de deeltjes eigenschappen. In grote hoeveelheden zijn andere eigenschappen relevant, in tegenstelling tot wanneer een deeltje op zichzelf wordt bekeken. Men kan het zo zien: bulk poedereigenschappen zijn het gecombineerde effect van deeltjes eigenschappen. 

• Deeltjes Eigenschappen: verdeling, vorm, deeltjesdichtheid, abrasiviteit, corrosiviteit, samenstelling en interne structuur,
• Bulk Poedereigenschappen: stroomeigenschappen, bulkdichtheid, mengkwaliteit, neiging tot segregatie, stofvorming.

Een tweede verdeling die gemaakt kan worden binnen poedereigenschappen is op basis van drie hoofdklassen: 

• Fundamentele eigenschappen: vochtgehalte, vorm, oppervlakte samenstelling, oppervlakte vorm, grootte en verdeling, molecuul – en microstructuur, bulkdichtheid, en smeltpunt,
• Functionele eigenschappen: stroom eigenschap en compressibiliteit,
• Ongewenste eigenschappen: stofvorming, kleverigheid, aankoeken en vlekken.

Fundamentele eigenschappen hangen af van zowel eigen stofkenmerken tijdens én na de verwerking, als van de eigenschappen van het nog onbewerkte materiaal. Daarmee variëren deze eigenschappen dus enorm, maar het blijven wel parameters voor de functionele eigenschappen van het poeder. 

Een voorbeeld dat iedereen kent is het verschil tussen suiker en poedersuiker.

Kristalsuiker kan tot poeder vermalen worden. Poedersuiker heeft duidelijk een andere structuur dan kristalsuiker en wordt toegepast in onder andere chocolade, snoep en roomijs. Doordat poedersuiker sneller smelt in de mond wordt zoetheid intenser ervaren. Maar ook de eigenschappen tijdens de verwerking veranderen. Zo heeft kristalsuiker andere stroomeigenschappen, andere bulkdichtheid, en neiging tot stofvorming als poedersuiker. 

Om kleine deeltjes te produceren uit de vloeibare of vaste bulkstoffen, kan men de stoffen drogen, malen, breken, sedimenteren, afslijten, verpulveren of kristalliseren. De twee meest gebruikte methodes om poeder uit vloeistof te maken zijn drogen en kristallisatie. Wanneer het poeder is verkregen uit de bulkstof, zijn er verschillende termen voor verschillende groottes zoals stof, poeder, korrels en granulaten. Stof is het fijnste poeder, zo fijn dat het rondzweeft tijdens het proces en niet verwerkt kan worden. Daarop volgt poeder, zoals melkpoeder of kleurstoffen. Vervolgens komen de korrels en granulaten. Denk aan oploskoffie maar ook katten en hondenbrokken.